Nieuws
Enschede
Enschede gaat bijstandsboetes herzien
Het Enschedese college heeft in een brief aan de raad aangekondigd alle bijstandsboetes die van 2013 tot en met 2015 naar beneden bij te stellen. Die bijstelling is een gevolg van een aantal uitspraken van de Centrale Raad van Beroep in maart vorig jaar, die stelde dat de hoogte van opgelegde boetes onredelijk was.
Ernst Bergboer | 1Twente
Bij de uitspraken, een jaar geleden, heeft de Centrale Raad van Beroep (CRvB) een aantal vuistregels opgesteld voor herziening van opgelegde boetes. Die vuistregels gelden landelijk, maar zijn ook voor Enschede aanleiding om opgelegde boetes opnieuw onder de loep te nemen. Overigens stelde de CRvB al in maart 2014 dat boetes te streng waren - landelijk, niet alleen in Enschede - en dat er rekening moest worden gehouden met verwijtbaarheid, omstandigheden en financiële positie van uitkeringsgerechtigden.
Honderd procent inhoudingen: alleen bij bewezen opzet
Volgens de CRvB moeten boetes zijn afgestemd op de ernst van de overtreding, de mate waarin iemand iets verweten kan worden en de persoonlijke omstandigheden. Daarmee worden ook de financiële omstandigheden bedoeld. Dat betekent onder andere dat een bijstandsuitkering alleen helemaal mag worden ingehouden als opzet bewezen is, en dan ook nog als de bijstandsgerechtigde om wie het gaat zo n inhouding financieel kan dragen.
Dat de gemeente nu alle opgelegde boetes uit 2013 tot en met 2015 herziet, komt doordat de Participatiewet in 2017 is herzien en Enschede al in 2016 soepeler regels voor boetes heeft vastgesteld, vooruitlopend op die gewijzigde wetgeving. De gemeente stelt zich dus op het standpunt dat er vanaf 2016 boetes zijn opgelegd die wel redelijk waren. Dat bevestigt ook verantwoordelijk wethouder Arjan Kampman.
Onafhankelijk onderzoek
Margriet Visser, raadslid voor Enschede Anders, verbaast zich over de gang van zaken. Zij heeft, met GroenLinks-collega Jelle Kort, onlangs een motie ingediend voor een onafhankelijk onderzoek naar het terugvorderings- en boetebeleid van de gemeente. Die motie wordt gesteund door bijna de voltallige oppositie, alleen de positie van het CDA is op dit moment nog niet duidelijk. Bij de aankondiging van die motie, en ook op andere momenten dat we hier als raad over hebben gesproken, is niets gezegd over deze uitspraak van de Centrale Raad of over wijzigingen die de gemeente in voorbereiding had. De motie zou worden besproken in de laatste raadsvergadering, maar is toen doorgeschoven. Visser: Wij hebben die motie op 16 maart ingediend, op 21 maart zat deze brief ineens tussen de stukken. Visser vindt dat de raad niet is geïnformeerd zoals zou moeten. Deze uitspraak is al een jaar oud. Wij wisten van niets.
Volgens Kampman staan deze herziening en raadsvragen over het algemene beleid voor terugvorderingen en boetes los van elkaar. Die hebben niets met elkaar te maken. Deze herziening is omdat er in het verleden een fout is gemaakt. Die herstellen we. Dat staat los van het beleid zoals dat nu geldt, waar de raad natuurlijk over gaat.
Voorlopig liggen ook raadsvergaderingen stil vanwege corona. Wanneer er in de raad alsnog gesproken kan worden over het terugvorderings- en boetebeleid, is niet bekend.
Dat die herziening een jaar na de uitspraak van de CRvB wordt ingezet heeft met het proces te maken, volgens Kampman. Na die uitspraak hebben wij, met alle andere gemeenten, het ministerie gevraagd hoe hiermee om te gaan. Dat antwoord kwam in juli vorig jaar, vlak voor de zomervakantie. Kampman wilde, anders dan het ministerie had bedacht, niet pas herzien als gedupeerden daarom vroegen en ook boetes die in 2015 waren opgelegd herzien. Na de vakantie heb ik laten uitzoeken wat dat voor ons zou betekenen. Om hoeveel gevallen gaat het, wat voor boetes waren het, hoelang gaan we bezig zijn met zo n herziening, over hoeveel geld hebben we het. Dat soort vragen. Een enorm uitzoekwerk. Dat is nu gedaan, we hebben een plan gemaakt over hoe we dat gaan doen en dat aan de raad meegedeeld.
Ambtshalve herzien
Uitkeringsgerechtigden die in de periode 2013 - 2015 een boete hebben gekregen, hoeven niets te doen. De gemeente vindt het niet alleen bureaucratisch om te wachten op een verzoek van de mensen om wie het gaat, dat zou ook tot ongelijkheid leiden. Niet iedereen zal op de hoogte zijn van deze wijziging, waarmee het risico groot is dat een groep buiten de boot valt en benadeeld blijft.
Ook boetes die al zijn afbetaald worden herzien. Dat betekent dat de gemeente bij al die afbetaalde boetes een individuele afweging zal maken. Draagkracht en verwijtbaarheid worden daarin alsnog meegenomen.
Bijgesteld naar vijftig procent
In de meeste gevallen gaat het, volgens de gemeente, om inhoudingen van honderd procent van de uitkering. Die worden nu bijgesteld naar vijftig procent, maar als de persoonlijke omstandigheden van de bijstandsgerechtigde daar om vragen, kan dat ook vijfentwintig procent zijn.
In maart start de gemeente met deze herziening. Naar verwachting gaat dat hele proces van herbeoordelingen vier tot zes maanden duren. Met deze herziening is in totaal zo n 320.000 Euro gemoeid, waarvan 230.000 voor terugbetalingen of kwijtscheldingen aan mensen die een te hoge boete hebben opgelegd gekregen.
Bij de uitspraken, een jaar geleden, heeft de Centrale Raad van Beroep (CRvB) een aantal vuistregels opgesteld voor herziening van opgelegde boetes. Die vuistregels gelden landelijk, maar zijn ook voor Enschede aanleiding om opgelegde boetes opnieuw onder de loep te nemen. Overigens stelde de CRvB al in maart 2014 dat boetes te streng waren - landelijk, niet alleen in Enschede - en dat er rekening moest worden gehouden met verwijtbaarheid, omstandigheden en financiële positie van uitkeringsgerechtigden.
Honderd procent inhoudingen: alleen bij bewezen opzet
Volgens de CRvB moeten boetes zijn afgestemd op de ernst van de overtreding, de mate waarin iemand iets verweten kan worden en de persoonlijke omstandigheden. Daarmee worden ook de financiële omstandigheden bedoeld. Dat betekent onder andere dat een bijstandsuitkering alleen helemaal mag worden ingehouden als opzet bewezen is, en dan ook nog als de bijstandsgerechtigde om wie het gaat zo n inhouding financieel kan dragen.
Dat de gemeente nu alle opgelegde boetes uit 2013 tot en met 2015 herziet, komt doordat de Participatiewet in 2017 is herzien en Enschede al in 2016 soepeler regels voor boetes heeft vastgesteld, vooruitlopend op die gewijzigde wetgeving. De gemeente stelt zich dus op het standpunt dat er vanaf 2016 boetes zijn opgelegd die wel redelijk waren. Dat bevestigt ook verantwoordelijk wethouder Arjan Kampman.
Onafhankelijk onderzoek
Margriet Visser, raadslid voor Enschede Anders, verbaast zich over de gang van zaken. Zij heeft, met GroenLinks-collega Jelle Kort, onlangs een motie ingediend voor een onafhankelijk onderzoek naar het terugvorderings- en boetebeleid van de gemeente. Die motie wordt gesteund door bijna de voltallige oppositie, alleen de positie van het CDA is op dit moment nog niet duidelijk. Bij de aankondiging van die motie, en ook op andere momenten dat we hier als raad over hebben gesproken, is niets gezegd over deze uitspraak van de Centrale Raad of over wijzigingen die de gemeente in voorbereiding had. De motie zou worden besproken in de laatste raadsvergadering, maar is toen doorgeschoven. Visser: Wij hebben die motie op 16 maart ingediend, op 21 maart zat deze brief ineens tussen de stukken. Visser vindt dat de raad niet is geïnformeerd zoals zou moeten. Deze uitspraak is al een jaar oud. Wij wisten van niets.
Volgens Kampman staan deze herziening en raadsvragen over het algemene beleid voor terugvorderingen en boetes los van elkaar. Die hebben niets met elkaar te maken. Deze herziening is omdat er in het verleden een fout is gemaakt. Die herstellen we. Dat staat los van het beleid zoals dat nu geldt, waar de raad natuurlijk over gaat.
Voorlopig liggen ook raadsvergaderingen stil vanwege corona. Wanneer er in de raad alsnog gesproken kan worden over het terugvorderings- en boetebeleid, is niet bekend.
Dat die herziening een jaar na de uitspraak van de CRvB wordt ingezet heeft met het proces te maken, volgens Kampman. Na die uitspraak hebben wij, met alle andere gemeenten, het ministerie gevraagd hoe hiermee om te gaan. Dat antwoord kwam in juli vorig jaar, vlak voor de zomervakantie. Kampman wilde, anders dan het ministerie had bedacht, niet pas herzien als gedupeerden daarom vroegen en ook boetes die in 2015 waren opgelegd herzien. Na de vakantie heb ik laten uitzoeken wat dat voor ons zou betekenen. Om hoeveel gevallen gaat het, wat voor boetes waren het, hoelang gaan we bezig zijn met zo n herziening, over hoeveel geld hebben we het. Dat soort vragen. Een enorm uitzoekwerk. Dat is nu gedaan, we hebben een plan gemaakt over hoe we dat gaan doen en dat aan de raad meegedeeld.
Ambtshalve herzien
Uitkeringsgerechtigden die in de periode 2013 - 2015 een boete hebben gekregen, hoeven niets te doen. De gemeente vindt het niet alleen bureaucratisch om te wachten op een verzoek van de mensen om wie het gaat, dat zou ook tot ongelijkheid leiden. Niet iedereen zal op de hoogte zijn van deze wijziging, waarmee het risico groot is dat een groep buiten de boot valt en benadeeld blijft.
Ook boetes die al zijn afbetaald worden herzien. Dat betekent dat de gemeente bij al die afbetaalde boetes een individuele afweging zal maken. Draagkracht en verwijtbaarheid worden daarin alsnog meegenomen.
Bijgesteld naar vijftig procent
In de meeste gevallen gaat het, volgens de gemeente, om inhoudingen van honderd procent van de uitkering. Die worden nu bijgesteld naar vijftig procent, maar als de persoonlijke omstandigheden van de bijstandsgerechtigde daar om vragen, kan dat ook vijfentwintig procent zijn.
In maart start de gemeente met deze herziening. Naar verwachting gaat dat hele proces van herbeoordelingen vier tot zes maanden duren. Met deze herziening is in totaal zo n 320.000 Euro gemoeid, waarvan 230.000 voor terugbetalingen of kwijtscheldingen aan mensen die een te hoge boete hebben opgelegd gekregen.
Beeld: Ernst Bergboer, © 1Twente
Heb je een nieuwstip of nieuwe informatie?
Tip onze redactie via mail of telefoon. Deze vind je op onze contactpagina.
