Dit zijn de genomineerden voor de Monumentenprijs Enschede

Het thema van de jaarlijkse Open Monumentendag, en dus ook van de Enschedese monumentenprijs, is Plekken van plezier . Dan denken de meeste mensen meteen aan de wallen, en daarna wordt het lastig , aldus woordvoerder Matthijs Schaap. Je kunt ook denken aan parken, zwembaden en speeltuinen, maar dat leverde in Enschede niet al te veel op. Nee, dat zat er in Enschede weinig bij. Blijkbaar vroegen veel mensen zich af hoe ze dat thema nou moesten duiden. Wij hebben het overgenomen van de landelijke Monumentendag, maar dit hadden we toch niet verwacht. Bij de vorige verkiezing kwamen er zeventig reacties, dit keer slechts de helft.

Discussie
Onder de suggesties die binnenkwamen, waren er meerdere die op zijn minst voor discussie zorgden. Is een gebedshuis een plek van plezier? De meeste kerken in Enschede vonden van niet en nomineerden dus ook hun gebouwen niet. Daar werd gezegd: wij doen niet mee, want onze kerk is een plek van contemplatie , zegt Schaap. Behalve bij de synagoge. Die zeiden: wij zijn juist wel een plek van plezier, moet je kijken welke leuke dingen wij allemaal doen voor mensen.

De synagogeDe synagoge werd uiteindelijk onder deze wat vreemde vlag zelfs een van de drie genomineerden. De nominatie krijgt een extra lading, omdat het gebouw aan de Prinsestraat bij een eerdere verkiezing tot verbijstering van velen werd gepasseerd voor de prijs. Mensen waren verbolgen dat de synagoge niet werd gekozen. Terwijl het toch een van de meest bijzondere monumenten van de stad is. Is het voor de jury dit keer überhaupt mogelijk de synagoge nog eens met lege handen te laten staan?

De concurrentie in de categorie gebouwen komt van twee totaal verschillende kandidaten: de Lonnekermolen en de Hölterhof. De Hölterhof is een landhuis uit 1913, gebouwd door textielfamilie Jannink. Tegenwoordig zit er een sauna in. Dat is een plek van plezier, maar op geen enkele manier monumentaal. De familie Jannink zat niet in de sauna. Dat maakt niet uit, zegt Schaap. Dat soort vragen ga je straks bij de uitreiking in september natuurlijk ook krijgen. Daarom is het aan de jury om in het juryrapport duidelijk te maken waar de keus op gebaseerd is.

Politieke ladingOok de derde kandidaat is niet smetvrij. De nominatie heeft zelfs een politieke lading. De Lonnekermolen is een monument, maar de nominatie is niet gebaseerd op het gebouw maar op de activiteiten rondom. De molen zelf is van oorsprong een plek van hard werken, niet van plezier. De bouw van een wagenloods, plannen om toeristen meer van dienst te zijn met horeca, dat lijkt meer op entertainment. Het terrein rondom de Lonnekermolen wordt daardoor weliswaar steeds meer een plek van plezier, maar niet voor de omwonenden. Een deel ervan verzet zich met hand en tand tegen de ontwikkelingen. De plannen belonen met een prijs is meer dan een blijk van waardering; het is een statement. Schaap: Zeker, en dat wordt door de jury ook meegewogen. Die dingen zullen zeker aan de orde komen.

Een honderd jaar oud geschenkIn de categorie gebieden zijn ook drie nominaties: het Van Heekpark, het Teesinkbos en het voormalige vliegveld. Het Van Heekpark voldoet met vlag en wimpel aan het thema. Het is honderd jaar geleden geschonken aan de Enschedeërs door de familie Van Heek met als doel: ontspanning, spel en sport. Voor het vliegveld geldt dat alleen het deel met nieuwe natuur genomineerd is. Daar is een soort park van gemaakt, met kunstwerken. Een park voldoet aan het thema, maar hier rijst de vraag: wat is er monumentaal aan?

Het Teesinkbos ten slotte, de Boekelose wijk ontworpen door architect Nico Zantinga, staat op de nominatie om een monumentenstatus te krijgen. Daar zijn niet alle bewoners blij mee. Daar is een discussie over, maar de jury is het erover eens dat wat er destijds is neergezet, de status van monument verdient , zegt Schaap. Winst zou ook hier dus een statement zijn, maar de jury krijgt er in dat geval nog een kluif aan om een rustige woonwijk te laten winnen binnen het thema plekken van plezier .

In september brengt de jury een bezoek aan alle genomineerden. Op 14 september is de prijsuitreiking. Beide categorieën krijgen een winnaar, zij ontvangen ieder 1250 euro en een schildje.

© Newsroom Enschede, de samenwerking tussen TC Tubantia en 1Twente Enschede, foto: Carlo ter Ellen